گزارش بررسی رشد کودک

  با یاد و نام او

  گزارش بررسی

مطالب برتر ماه­نامه رشد کودک

شماره های 1( مهر)، 2 ( آبان)، 3 (آذر) 1398

            

سازمان پژوهش و  برنامه ریزی آموزشی

دفتر انتشارات کمک آموزشی

گروه بررسی نشریات

 شورای کتاب کودک

 بهار 1399

در این گزارش علاوه بر معرفی قسمتهای برتر سه شماره رشد کودک در سال 1398، مقایسه ای با سه شماره از مطالب برتر نشریه در سال 1396 نیز انجام گرفته است.

ماه­نامه آموزشی، تحلیلی و اطلاع ­رسانی رشد کودک

(دوره ­ی بیست و ششم)ویژه آمادگی و پایه­ ی اول دبستان

زیر نظر سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی دفتر انتشارات کمک آموزشی

مدیرمسئول: دکتر مسعود فیاضی

سردبیر: مهری ماهوتی

مدیر داخلی: مریم سعید خواه

ویراستار: شراره وظیفه شناس 

طراح گرافیک: روشنک فتحی

نشانی: تهران، خیابان کریم­خان زند، خیابان ایرانشهر شمالی

صندوق پستی: 6588-15875

تلفن: [phone]

www.roshdmag.ir : وبگاه 

[e-mail] رایانامه:

 تیراژ:  میانگین 460000

 توزیع:  در سطح مدارس

 ماه­نامه رشد کودک

نشریه آموزشی، تحلیلی و اطلاع­ رسانی رشد کودک مدیرمسئول دکتر مسعود فیاضی، سردبیر مهری ماهوتی در مدت سال تحصیلی منتشر می شود. گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک، بررسی شماره­ های 1(مهرماه)، 2 (آبان ماه) و 3 (آذر ماه) سال 1398 را در دستور کار خود قرار داده است.

ویژگی ظاهری

نشریه رشد کودک ویژه­ ی آمادگی و پایه اول دبستان، در قطع 20×28 با شماره، تاریخ انتشار، شناسنامه، نشانی اینترنتی، 32 صفحه، چهار رنگ، در رنگ های شاد، و بهای 21000 ریال به چاپ می­رسد.

مطالب نشریه شامل سرمقاله، داستان، شعر، سرگرمی، دانستنی، معرفی کتاب و ایران شناسی است.

جدول شماره 1: توزیع فراوانی تفکیک موضوعی سه شماره رشد کودک 1398

(به دلیل تعداد بالای ستونهای داده های آماری و خارج از صفحه قرار گرفتن، جدول حذف گردیده است. اما داده ها موجود می باشد.)

جدول تنوع موضوعی نشریه را نشان می­دهد که مناسب مخاطب است. بیشترین موضوع، به داستان با 36.3% سپس سرگرمی با 21.2% تعلق دارد.

گزارش مطالب نشریه

گزارش مطالب نشریه، بر اساس معیارهای ارزیابی گروه، پس از بررسی، در دو بخش مطالب برتر و مطالب مثبت ارائه می شوند. برای انتخاب مطالب برتر، وجه مشترک تمامی بخش­ها، نوآوری و بکارگیری شگردهایی مانند آشنایی زدایی، ساختارشکنی، زیبایی شناسی و. . . در ارائه هر یک از موضوع هاست.

مطالبی که مسئولین نشریه به آن توجه داشته اند از نکات مثبت نشریه است ولی به دلیل عدم تطبیق با معیارهای گروه در زمره مطالب برتر قرار نگرفته و در ردیف مطالب مثبت جای می گیرند.

 مطالب برتر بر اساس سرکلیشه ها شامل داستان، قصه، مثل تو و میچ و موچ است.

مطالب برتر

داستان

در 3 شماره بررسی شده جمعا تعداد 36 داستان دیده می شود. داستان ها شامل داستان تصویری، داستانک، داستان تصویری بدون کلام، کمیک استریپ و نمایشنامه هستند. از میان داستان های ارائه شده  8 داستان برتر شناخته شده اند. داستان های برتر با سرکلیشه های "قصه"، "مثل تو" و عنوان "میچ و موچ" هستند که هر یک به طور جداگانه تحلیل می شوند.

قصه

داستان ها با سرکلیشه "قصه" در سه شماره بررسی شده وجود دارند که هر سه برتر شناخته شده اند.

- در شماره 1، داستان "دنبال هم" با موضوع شکار و زنجیره غذایی حیوانات و درونمایه محیط زیستی از زنجیره غذایی حیوانات و نقش انسان و شکار در به هم ریختن این زنجیره طبیعی سخن می گوید. داستان دارای آغاز و پایانی مناسب است، سیر زنجیره ای را برای بقای حیوانات به خوبی نشان می دهد و ساختار جذابی را رقم می زند. چنین ساختاری به کودک اجازه می دهد تا در ذهن خود ماجرای داستان را مرور کند و از نقطه پایان دوباره به ابتدا برود و داستان را تکرار کند.

- در شماره 2، داستان "لطفا خوش­حالی" با موضوع خوش­حالی و درونمایه روان­شناختی- اجتماعی-تفریحی است. داستان از به دست آوردن خوش­حالی با چیزهای کوچک و دیدن دقیق آنچه در اطرافمان است و می تواند ایجاد خوش­حالی کند سخن می گوید. نویسنده در قالب داستان به مخاطب نشان می دهد که بیشترین خوش­حالی وقتی ایجاد می شود که برای دیگران ایجاد خوش­حالی می کنیم. 

- در شماره 3، داستان "خانه" با موضوع سفر و درونمایه عاطفی- روانشناختی از تجربه سفر و دلتنگی می گوید. داستان دارای آغاز و پایانی مناسب است و رابطه علت و معلولی مناسب در ساختار منسجم داستان به خوبی مشاهده می­شود. شخصیت ها اجزا یک خانه هستند درست مثل اعضا یک خانواده. انعکاس دلتنگی آن­ها به خاطر دوری از یکدیگر در داستان به زیبایی به نمایش گذاشته شده است.

مثل تو

در هرسه شماره، داستان های تصویری با سرکلیشه "مثل تو" و موضوع های «شروع مدارس و دغدغه مواجهه با معلم و پذیرفته شدن»، «رعایت نوبت و زورگویی» و «مسخره کردن دیگران» و درونمایه­ های اجتماعی- روان­شناختی آمده اند. نویسنده به سادگی در قالب داستان راه و رسم رفتار با دوستان در مدرسه را به مخاطب نشان می دهد. این که در متن از زبان گربه­ ها استفاده شده و سپس معنی و مفهوم آن ادا می شود متن را لطیف و به دنیای کودکانه بیشتر نزدیک می کند. بازی با نام آواهای میو، بازی شیرین و لذت بخشی شده است که باورپذیری و فانتزی بودن را هم­زمان به خواننده القا می کند. سوال های پایانی داستان کودک را وادار به تفکر و گفتگو می کند. تصاویر ساده، مرتبط با متن و مناسب گروه سنی مخاطب است.

میچ و موچ

در هرسه شماره، داستان تصویری های بدون کلام با عنوان "میچ و موچ" دیده می­شوند. این داستان­ها در شماره های 2 و 3 به دلیل طرح موضوع آرامش بخش بودن خواندن کتاب و محبت دوطرفه بین دو همسایه برتر دیده شده­ اند. تصاویر گویا و شخصیت های جذاب این داستان ها و ارتباط بین آن­ها که هر بار قصه ای را روایت می کند، به خوبی می تواند با کودک ارتباط برقرار کند. مخاطب با دیدن تصاویر و روایت داستان به خوبی منظور نویسنده را دریافت می نماید.

ببین و بساز (سرگرمی)

سرگرمی با سرکلیشه ببین و بساز، در شماره1، با عنوان "روباه گِلی" و در شماره 2، با عنوان "بازی پیچ پیچی" برتر شناخته شده اند.

روباه گِلی

 در این کاردستی کودک می­تواند با کمی گِل حیوانات انگشتی درست کرده، آن را رنگ کند و از نمایش با آن لذت ببرد. مراحل اجرای کاردستی به ترتیب در عکس ها نشان داده شده است که به کودک در ساخت آن کمک می رساند. کاردستی  مهارت دست ورزی و خلاقیت کودک را  افزایش می دهد.

بازی پیچ پیچی

سرگرمی با عنوان «بازی پیچ پیچی» بازی دونفره ای است که باعث افزایش دقت و تمرکز کودک می شود و علاوه بر آن نشاط آور است. این بازی برد و باخت ندارد و برای جبران خطا بازیکن ­ها می بایست بار دیگر بازی را انجام دهند. تصاویر مستند و گویاست که از ویژگی این بخش است.

جدول شماره 2- مطالب برتر سه شماره رشد کودک 1398

موضوع	داستان	سرگرمی	درصد مطالب برتر	مطالب کل نشریه
مطالب نشریه	36	21	57	99
مطالب برتر	8	2	10	10
درصد	22.2%	9.5%	17.5%	10%

داستان با 22.2% بیشترین مطالب برتر را به خود اختصاص داده است. در کل10% از مطالب نشریه برتر شناخته شده اند.

جدول شماره 3- مقایسه مطالب برتر سه شماره از نشریه رشد کودک سال های 1396 و 1398

مطالب برتر	جمع کل مطالب	جمع	علمی	گزارش	سرگرمی	شعر	داستان	موضوع
22.3%	94	21	4	1	4	6	6	مطالب برتر 1396
10.1%	99	10	0	0	2	0	8	مطالب برتر 1398

با مقایسه مطالب برتر نشریه رشد کودک در  سال 1396، تعداد مطالب برتر کمتر از نصف شده است.

مطالب مثبت

مطالب مثبت نشریه بر اساس سرکلیشه شامل "دوست من"، "بازی، ورزش، شادی"، "یک کار تازه" و " ایران ما" است که به تحلیل هر یک پرداخته می شود.

دوست من (سرمقاله)

از سه شماره بررسی شده سرمقاله ­های شماره 1 و 2 نشریه با سرکلیشه "دوست من" در زمره مطالب مثبت قرار گرفته­ اند.

-در شماره 1، به مناسبت بازگشایی مدارس، سردبیر در مورد ترس کودک از رفتن به مدرسه سخن می گوید و با او همدلی می کند. بهتر بود جمله پایانی در سرمقاله آورده نمی شد.

- در شماره 2، نویسنده قهر و آشتی کودکان را که معمولا در مدارس بین آن ها پیش می آید بیان می کند و برای آشتی کردن به کودک راهکار نشان می دهد. بهتر بود در این سرمقاله هم سردبیر از جمله پایانی صرف نظر می کرد.

بازی، ورزش، شادی

بازی های حرکتی با عنوان های "رد پا بازی"، "فوتم کن"، "توپ را بگیر" و "بازی بادکنکی" توجه نشریه را به بازی های حرکتی نشان می دهد که از نکات مثبت آن است.

رد پا بازی

 بازی حرکتی با سرکلیشه "بازی، ورزش، شادی" و عنوان "رد پا بازی" علاوه بر افزایش حرکت و فعالیت کودک، نشاط آور است.

فوتم کن

این بازی به تمرکز کودک می افزاید بازی به سادگی قابل اجرا و وسایل آن در دسترس است.

یک کار تازه (آزمایش علمی)

آزمایش علمی با سرکلیشه "یک کار تازه" در شماره 2، با عنوان "بادکنک سنگین" به طور ساده و قابل اجرا به مخاطب نشان می دهد که هوا دارای وزن است.

ایران ما (ایران شناسی)

نشریه از پشت جلد، برای آشنایی کودکان با مناطق مختلف ایران استفاده کرده است. این بخش مزین به سرکلیشه "میهن زیبای ما- ایران ما" است. در شماره ­های بررسی شده استان های بوشهر، خراسان رضوی و کهگیلویه و بویر احمد دیده می شوند که تصویرگر با استفاده از تکنیک کلاژ و خمیر، مخاطب را با انواع لباس های محلی، صنایع دستی، محصولات و محیط زندگی آنان آشنا می کند.

-در شماره 1، دو شغل اصلی استان بوشهر، نخلداری و ماهیگیری به تصویر کشیده شده که کار گروهی را نشان می‌دهد. در قسمت پایین صفحه با طرح سوالی کودک را تشویق به بیان دیده های خود در تصویر می کند که در جهت افزایش هوش کلامی مخاطب است. این قسمت به دور از نگاه جنسیتی است.

جدول شماره 4- مطالب مثبت سه شماره رشد کودک 1398

موضوع	سرمقاله	سرگرمی	ایران شناسی	آزمایش علمی	جمع مطالب مثبت	مطالب کل نشریه
مطالب نشریه	3	21	3	3	30	99
مطالب مثبت	2	4	3	1	10	10
درصد	66.6%	19%	100%	33.3%	33.3%	10%

10% از مطالب مثبت هستند که توجه نشریه را به این مطالب نشان می دهد.

پیشنهادها

نشریه برای ارتقاء کیفی می تواند به نکات زیر توجه کند:

-استفاده از داستان ترجمه به تدریج کودک را با سایر فرهنگ ها آشنا می کند و مهارت دگر پذیری او را افزایش می دهد.

-استفاده از ادبیات کهن کودک را با قصه های عامیانه آشنا می سازد.

سخن آخر

بررسی نشان می­دهد مطالب برتر نشریه رشد کودک در سال 98 در مقایسه با سال 96 به کمتر از نصف کاهش و مطالب مثبت آن افزایش یافته است.گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک امید دارد با کمی دقت نظر بیشتر در نوع ارائه مطالب، کیفیت نشریه ارتقاء یابد. گروه به مسئولین نشریه خسته نباشید می گوید و آرزومند موفقیت آنان است.

گروه بررسی نشریات

شورای کتاب کودک

بهار 1399