باز هم از جنگ رمان می نویسم

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، فرهاد حسن‌زاده نویسنده کودک و نوجوان در بخش جنبی فعالیت‌های کانون در نمایشگاه کتاب تهران، با بیان این مطلب افزود: من بخشی از دوران نوجوانی‌ام را در جنگ گذرانده‌ام و این تأثیر زیادی روی زندگی من گذاشته است و مایلم باز هم از جنگ رمان بنویسم.

در این نشست مربیان کانون از نویسنده کتاب «هستی» سوال کردند که چرا با وجود جذابیت و محبوبیت کار کودک به کار بزرگ‌سال روی آوردید و او پاسخ داد: تلاش من این است که در یک جا توقف نکنم و در حال حرکت و پیشرفت باشم. او در مورد شخصیت هستی توضیح داد و گفت: دو نوع تلقی از کودک وجود دارد یکی کودک رسمی که مردم انتظار دارند دخترها به این شکل باشند و دیگری کودک غیررسمی.

به گفته این نویسنده، «هستی» شخصیتی است که دوست دارد، خودش باشد. نوجوانانی مانند هستی را در اطراف‌مان زیاد داریم و من دوست داشتم که این نوع از دخترها، قهرمان داستانم باشد. او در موقعیت جنگ قرار گرفت و داستان‌ش ساخته شد.

وی یادآور شد: رمان هستی در دانشگاه مورد بحث آکادمیک قرار گرفت و همچنین پایان‌نامه‌های دانشگاهی راجع به آن نوشته شده است.

این عضو تحریریه نشریه دوچرخه گفت: نوجوانان می‌گویند هستی تصویر دیگری از جنگ به ما نشان می‌دهد و جور دیگری به آن نگاه می‌کند و از من خواسته‌اند که جلد دیگری از این رمان را برایشان به رشته تحریر درآورم.

او در مورد رمان جدیدش نیز مطالبی گفت: عنوان این رمان «زیبا صدایم کن» است که کاملاً سبک امروزی دارد و ارتباطی با جنگ نیز ندارد.

این نویسنده و شاعر کودک و نوجوان همچنین بیان کرد: اثر «خسرو و شیرین» نظامی را برای نشر دیدار شروع به کار کرد‌ه‌ام که این کتاب دست کمی از کار تالیف و خلاق ندارد. این رمان دارای فصل‌بندی‌هایی است و شخصیت‌های آن جان دارند، نوجوانانی که اهل کتاب خواندن هستند این رمان را دوست خواهند داشت.

حسن‌زاده در بخش دیگری از این نشست با بیان این که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همواره به لحاظ تصویرگری و کتاب‌سازی، الگو بوده است، افزود: کانون باید همچنان از تصویرگران حرفه‌ای کمک بگیرد و کارهای خلاقانه‌ای را ارایه بدهد.

حسن‌زاده در این نشست در پاسخ به این سوال که چطور شد قصه‌های کوتی‌کوتی را نوشتید، گفت: یکی از راه‌های نوشتن این است که ابتدا به تصویر نگاه کنید و بعد بنویسید. او در مورد قصه‌های کوتی‌کوتی توضیح داد: دنبال یک تصویر در اینترنت می‌گشتم که این قصه‌، به ذهنم خطور کرد و سپس آن را نوشتم، تبدیل به کتاب شد و هویت پیدا کرد.

وی با بیان این‌که در ادبیات کودک شخصیت، کم وجود دارد، افزود: کوتی‌کوتی تبدیل به یک شخصیت شد و هزارپای این قصه، چون بچه‌ها را دوست داشت، کودکان هم با این کتاب ارتباط خوبی برقرار کردند.

این نویسنده کودک و نوجوان در ادامه خاطرنشان کرد: کتاب «کوتی‌کوتی» به زبان چینی و مالایی ترجمه و منتشر شد، کودکان سرطانی هم بخشی از زندگی‌شان را با این کتاب گذرانده‌اند و این موضوع برای من نویسنده خوشحال کننده است.

این نشست در غرفه فعالیت‌های فرهنگی‌هنری کانون در بخش جنبی بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

زبان و ادبیت شعر خردسال در ترازوی زیبایی شناسی ساختاری

دکتر مریم جلالی: عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

زیبایی‌شناسی دانشی  است که تعاریف و کاربردهای گسترده ای دارد و شاخه‌های میان‌رشته‌ای بسیاری یافته‌است؛ بررسی زیبایی‌شناسی واژه، جایگاه واژه در متن، بافت، تصویر، مؤلفه‌های بلاغی از قبیل مجاز، استعاره، تشبیه، فاصله و کارکرد آن در ادبیات کودک مباحثی هستند که در حوزه زبان‌شناسی  و دانش ادبی جای  وسیعی را به خود اختصاص داده است. در این  میان از منظر بررسی زبان و ادبیت به شعر خردسال نگاه شده و این بررسی به مباحث مطرح شده در باب زیبایی شناسی فلسفی ارتباطی ندارد.

شعر کودک بیان موزون و مخیل عاطفه و احساس کودکانه در قالب کلمات است. موسیقی به ادبیات  شاعرانه ی خردسالان جلوه می دهد و موجبات زیبایی کلام را فراهم می سازد. در این میان عنصر تخیل نیز کمک می کند تا متن منظوم تبدیل به شعر شود؛  ارسطو نیز بر همین اعتقاد است (ارسطو، 1343). مهارت به کارگیری واژه ها، چینش آن ها در کنار یکدیگر با توجه به قوانین دستور توصیفی زبان فارسی می تواند با هدف ایجاد ریتم و آهنگ اجرا شود و با آمیغ آن با تخیل، شعری درخور ادبیات کودک آفریده شود آنسان که بتوان به ادبیتش نیز اشاره کرد.

گزارش نشریات اسفند ماه

قلک شماره 8 و 9

داستان

•  آتلیه عکاسی فتوچینی و دوستان

نویسنده: سید نوید سید علی اکبر

تصویرگر: انیس تبرایی

وقتی آقای فتو چینی کرکره ی مغازه اش را بالا می کشد؛ خانم آفتاب پرست وارد آتلیه می شود تا عکس بگیرد. آقای فتو چینی، او را در جلوی منظره ای قرار می دهد؛ ولی خانم آفتاب پرست در عکس پیدا نیست چون هم رنگ منظره شده است. آقای فتو چینی به او می گوید لازم نیست شما عکس بگیرید می توانید از کارت پستال استفاده کنید و به همه بگویید که در کارت پستال هستید! فقط رنگتان را عوض کرده اید. خانم آفتاب پرست همین کار را می کند.

در این داستان به کمک تصویرگر نام داستان را روی شیشه ی آتلیه می خوانیم، فضای آتلیه با اجزای مختلفش را می بینیم و ابزار کار عکاس را در گوشه کنار تصویر پیدا می کنیم. توصیف های دقیق نویسنده هم باعث می شود از نحوه ی کار با  ابزار عکاسی سر در  بیاوریم.

---

 

از ویژگی های این داستان این است که با دیدن تصاویر آن، کودک با دوربین قدیمی، فلاش مجزا، حلقه ی نگاتیو، تابلوهای منظره پشت، سه پایه، کارت پستال و ... آشنا می­ شود که با توجه دادن کودک به آن ها می توان درباره ی  تفاوت عکاسی در گذشته و حال گفت و گو کرد.

 نکته: ممکن است این داستان برای خردسالان 3 تا 5 سال کمی بلند و خسته کننده باشد. خوب است والدین هنگام خواندن یک داستان بلند، تا جایی که به اصل داستان لطمه وارد نشود، بخش هایی از آن را کوتاه کنند یا با تغییر لحن و حرکات زبان بدن طراوت داستان را تا پایان حفظ کنند.

• زمین خانوم

نویسنده و تصویرگر: نازنین آیگانی

زمین خانوم، قصه اولین روزهای زمین است. روایت روزی که زمین تصمیم می گیرد برای خودش پیراهنی رنگ رنگ بدوزد. دوست کوچکش دانه­ی نارنج همیشه کنار او بود. لباس هر بار به رنگی در می آید ولی انگار چیزی کم دارد. تا اینکه هوا سرد میشود و دوست کوچولو در لباس سفید زمین خانم می خوابد . سرما که می رود رنگ پیرهن زمین سبز می شود ولی این بار روی آن گل های سفید کوچکی است. زمین خانم دوستش را صدا می کند و تمام گل های روی پیراهنش جواب می دهند. زمین می فهمد دوست های کوچک چه کارهای بزرگی می توانند بکنند .

نویسنده با استفاده از اسطوره زمین مادر، زایش و رویش را هنگام بهار که تمام اجزای طبیعت دست در دست یکدیگر زیبایی بی بدیلی را به نمایش می گذارند؛ روایت کرده و به زیبایی تصویر سازی و صحنه پردازی می کند. کودک در این داستان درک می کند که کودکان با تمام کوچکی، می­ توانند کارهای بزرگ انجام دهند.

داستان تفکر برانگیز است و تصاویر نیز به خیال انگیزی آن افزوده است.

خوب است بدانیم:

صحنه پردازی در داستان یعنی موقعیت زمانی و مکانی داستان، خواننده را یاری می کند تا در آنچه شخصیت ها می بینند، می شنود، می بویند و لمس می­کنند؛ سهیم شود.

نکته: باید در نظر داشت نارنج هسته ندارد و دانه دارد.

• اگربه یک گوزن کیک شکلاتی بدهی.....

نویسنده: لارا نامرآف

مترجم: امیر لعلی

تصویرگر: مریم خلیل زاده

این بار یک گوزن است که هر چه به او می دهی چیز دیگری می خواهد و این زنجیره از خواسته ها همچنان ادامه دارد. مثل زندگی.

کنش های زنجیروار این سری داستان ها، جذاب و سرگرم کننده است و به داستان قابلیت تکرار پذیری می دهد. زندگی نیز زنجیره ای از خواسته هاست، خواسته هایی بدنبال هم، در دایره ای بسته، از ابتدا به انتها و دوباره رسیدن به نقطه آغاز.

خوب است بدانیم:

منظور از تکرار پذیری در این سری داستان ها این است که می توان انتهای داستان را به ابتدای آن وصل و آن را دوباره خوانی کرد.

• خانه تکانی( از سری داستان های موشی و گوشی)

نویسنده: مژگان کلهر

تصویرگر: مهدیه صفایی نیا

نزدیک عید است و همه مشغول خانه تکانی. در مهد کودک جنگلی هم خانم مربی همراه بچه ها  مشغول جمع آوری و نظافت هستند، اما موشی نمی خواهد کمک کند. او دائم به فکر بازی است.

نویسنده با زبان ساده ای حس خوب همکاری را به تصویر کشیده است.

خوب است بدانیم:

خود را جزیی از گروه دانستن، همکاری کردن با گروه، و سهمی از مسئولیت ها را بعهده گرفتن از ویژگی های فرایند رشد شخصیت در سال های پیش دبستانی است که به آن «پیوند جویی» می گویند.

سرگرمی

•  عصرانه ی حاجی فیروزی

صفحه: 10 و 11

 این بخش مانند همیشه، شامل درست کردن خوراکی با شکل و شمایل عروسکی است. در این دو صفحه کودک با پنج سین از سفره ی هفت سین  آشنا می شود. او حاجی فیروزی خوردنی درست می کند که سکه ای در دست دارد. سنجد، سماق، سیب و سبزه با کمک نان آماده ی خوردن می شوند. کودک علاوه بر پنج سین با دیگر اجزای سفره ی عید مانند تخم مرغ رنگ شده آشنا می شود. در آخر از کودک خواسته می شود از هفت سینی که درست می کند عکس بیندازد و برای مجله بفرستد تا جایزه بگیرد.

نکته: باید در نظر داشت هر ساله هزاران قطعه ماهی برای سفره های هفت سین از بین می رود که در تضاد با حفظ محیط زیست است. با فرهنگ سازی می توان از این رخداد جلوگیری کرد.

• اگر گفتی

صفحه: 18 و 19

کودک پس از خواندن داستان " آتلیه عکاسی فتو چینی و دوستان " می تواند به پرسش های ص 18 پاسخ دهد: عکاس با چه چیزی، روی چه چیزی و با چه ابزار نوری عکس می اندازد؟

در ص 19 کودک باید آفتاب پرست(شخصیت داستان) را از راه پر پیچ به عکاسی برساند.

هر دو صفحه، دقت و تمرکز کودک را افزایش می دهد.

•  دست بزنیم به کاری  

صفحه: 26 و27

در ص 26 طراح نشریه، درباره ی نقاشی صفحه ی روبه رو توضیح می دهد. کودک باید پیراهن ها را با توجه به داستان " زمین خانوم"، نقاشی کند. او می تواند از تخیلش بهره مند شود و از هر طرح و رنگی برای نشان دادن جنگل، دریا، کوه و شهر استفاده کند. 

• خانه تکانی

صفحه: 44

کودک پس از شنیدن داستان خانه تکانی، تشخیص می دهد که کدام بچه ها کمک کرده اند و چه کارهایی انجام داده اند. با این سرگرمی، امر مشارکت به تدریج در کودک نهادینه می شود، کار خوب را می آموزد و در عین حال بازی می کند.

نبات کوچولو شماره 42

داستان

• یک دانه گردو

نویسنده: محمدرضا شمس

تصویرگر: نیلوفر برومند

باد گردو را می کند . سوسک و مورچه و جیرجیرک هم گردو می خواهند. سنگ می اید و بازی کنان به همه سهم می دهد . خودش هم با پوست های گردو مشغول بازی می شود .

داستانک یک گردو آهنگین و تفکر برانگیز است. نویسنده با جملات کوتاه، تکرار واژه ها و استفاده از ریتم، داستان زیبایی را به تصویر می کشد که مناسب مخاطب خردسال است.

خوب است بدانیم:

بیشتر اوقات کودکان با هم میل به چیزی پیدا می کنند و از اینجا کشمکش شروع می شود. پیدا شدن کسی که بتواند میانجی گردد خود یک مهارت است .

• شب بخیر خرس کوچولو

نویسنده: دیدر زانن

تصویرگر: رب دانلوی

مترجم: شیرین سلیمانی

خرس ها زمستان ها می خوابند. اما خرس کوچولو خوابش نمی برد. او فکر می کند چیزی را گم کرده. برای یافتن آن به جنگل می رود. به منزل خانم پیر مهربانی می رسد که تنهاست. او به خرس کوچولو عروسک خرسی کوچکی می دهد. حالا خرس کوچولو انگار گمشده اش را پیدا کرده است.

داستان ارتباط عاطفی یک مادر بزرگ پیر، تنها و ناتوان با خرسی کوچک را به زیبایی روایت کرده است. پیوند بین نسل ها این بار بین یک انسان و یک حیوان خود را نشان می دهد.

سرگرمی

• چرا از خنده غش کردی؟

پسر کوچولو به کنار پنجره می رود؛ به بیرون  نگاه می کند و از خنده غش می کند.طراح از کودک خواسته است با کمک گرفتن از تخیل، خود را در جای پسرک قرار دهد و آن چه را می بیند که باعث خنده پسرک می شود؛ نقاشی کند.

این کار به تخیل کودک می افزاید و مهارت دست ورزی کودک را تقویت می کند.

دیدار با مسئولین ماهنامه قلک

گروه بررسی نشریات کودک و نوجوان در تاریخ 11 اسفند ماه 1393 در ادامه فعالیت خود میزبان مسئولین ماهنامه قلک بود. در این نشست صمیمانه مسئولین نشریه قلک  آقای امیر لعلی (صاحب امتیاز و مدیرمسئول )، آقای علی اکبر زین العابدین (سردبیر) حضور داشتند. ابتدا سرپرست گروه در مورد شورای کتاب کودک و کار گروه بررسی توضیح داد . سپس اعضای گروه در مورد ویژگی های ظاهری نشریه قلک ، سرمقاله، داستان، شعر، دانستنی، گزارش و سرگرمی، مطالبی را ارائه دادند. مسئولین نشریه از نظرات گروه استفاده کرده و خواستار تداوم همکاری گروه بررسی نشریات کودک نوجوان با نشریه  قلک شدند.

دومین دوره جشنواره تولید کتاب های صوتی برای کودکان و نوجوانان

فرهنگسرای عطار نیشابوری  برای دومین دوره جشنواره فرخوان داد . این جشنواره از اول بهمن ماه ۱۳۹۳ آغاز و تا سی خرداد ۱۳۹۴ ادامه خواهد داشت. 

دبیر این جشنواره حسن آذری افزود، دومین دوره این جشنواره با هدف تولید و جمع آوری کتاب های صوتی برای کودکان و نوجوانان بخصوص نابینایان و همچنین گردآوری فایل های صوتی افسانه ها، مثل ها،متل ها وحکایات با زبان و لهجه های محلی ایران،اجرا خواهد گردید. وی از تمام علاقمندان دعوت کرد  تا با مراجعه به سایت جشنواره و ثبت نام ، در این برنامه شرکت کنند.

وی همچنین از علاقمندان درخواست کرد تا قبل از اقدام به ارسال فایل های صوتی خویش، مطالب مندرج در سایت را به دقت مطالعه کنند.