گزارش تیر ماه نشریات خردسال 1394

در این گزارش با بخش های خوب سه نشریه ی سروش خردسالان شماره ۴۰، ماهنامه قلک شماره ۱۲ و نبات شماره ۴۶ از دید گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک آشنا می شوید.

سروش خردسالان شماره 40

  داستان

•  آب بازی

نویسنده: لاله جعفری

تصویرگر: میترا عبدالهی

یک روز صبح ابر می خواهد آب بازی کند. به خورشید خانم می گوید: «میشه دیرتر بیایی؟» خورشید خانم قبول می کند. ابر خوشحال می شود. باران می بارد. جوجه و مرغ و خروس به خانه پناه می برند. ابر با خانه آب بازی می کند. خانه خسته می شود. ابر پیش خورشید خانم می رود. خورشید خانم در می آید. جوجه و مرغ و خروس از خانه بیرون می آیند.

داستان با زبانی ساده حکایت از شیطنت های کودکانه دارد که برای مخاطب قابل فهم است و کودک با آن ارتباط برقرار می کند. نویسنده به خانه و خانواده توجه دارد. فضای عاطفی داستان به کودک احساس امنیت می بخشد.

معیارهای ارزیابی نشریه مناسب کودک و نوجوان

نشریات کودک و نوجوان با کارکردهای آموزشی، اطلاع رسانی و سرگرمی، علاوه بر دارا بودن ساختار مطبوعاتی (همانند مطبوعات بزرگسال) به معیارهای ادبیات کودک و نوجوان نیاز دارد. مناسب بودن یک نشریه را با توجه به هدف، موضوع، مخاطبان، دوره ی انتشار آن و . . . در ویژگی های ظاهری، محتوایی، قالب ها، ارتباطی، فنی -  اقتصادی و ساختار حرفه ای آن باید جست. در این راستا همان طور که ذکر شد می بایست با توجه به روان شناسی رشد کودک به نیازهای مخاطب پی برد و نسبت به دنیای پیرامون او آگاهی داشت.

بررسی نشریه های خردسال خرداد ماه 94

در این گزارش با بخش های خوب سه نشریه ی سروش خردسالان شماره 39 ، ماهنامه قلک شماره 11و نبات شماره45 از دید گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک آشنا می شوید.

• سروش خردسالان شماره 39

• داستان

-عنوان: مومولی مومو

نویسنده: طاهره ایبد

تصویرگر: فرشته نجفی

خروس مریض شده و حالا نمی تواند صبح زود قوقولی قوقو کند. از حیوانات دیگر خانه کمک می خواهد تا مسئولیت او را به عهده گیرند، فقط گربه است که به او جواب رد نمی دهد. اما گربه به جای قوقولی قوقو مومولی مومو می کند.

داستان مومولی مومو همراه با تصاویر زیبا کودک را وارد دنیای حیوانات خانگی می کند. حیوانات خانگی هر کدام وظایف و مسئولیت های خاصی برعهده دارند، درست مثل اعضای یک خانواده. کودک به راحتی با شخصیت های داستان می تواند هم ذات پنداری کند. چه خوب است که با مریض شدن یکی از آنها مسئولیت او روی زمین نماند و دیگران کمک کنند تا کار او نیز انجام شود.

گزارش نشریات اسفند ماه

قلک شماره 8 و 9

داستان

•  آتلیه عکاسی فتوچینی و دوستان

نویسنده: سید نوید سید علی اکبر

تصویرگر: انیس تبرایی

وقتی آقای فتو چینی کرکره ی مغازه اش را بالا می کشد؛ خانم آفتاب پرست وارد آتلیه می شود تا عکس بگیرد. آقای فتو چینی، او را در جلوی منظره ای قرار می دهد؛ ولی خانم آفتاب پرست در عکس پیدا نیست چون هم رنگ منظره شده است. آقای فتو چینی به او می گوید لازم نیست شما عکس بگیرید می توانید از کارت پستال استفاده کنید و به همه بگویید که در کارت پستال هستید! فقط رنگتان را عوض کرده اید. خانم آفتاب پرست همین کار را می کند.

در این داستان به کمک تصویرگر نام داستان را روی شیشه ی آتلیه می خوانیم، فضای آتلیه با اجزای مختلفش را می بینیم و ابزار کار عکاس را در گوشه کنار تصویر پیدا می کنیم. توصیف های دقیق نویسنده هم باعث می شود از نحوه ی کار با  ابزار عکاسی سر در  بیاوریم.

---

 

از ویژگی های این داستان این است که با دیدن تصاویر آن، کودک با دوربین قدیمی، فلاش مجزا، حلقه ی نگاتیو، تابلوهای منظره پشت، سه پایه، کارت پستال و ... آشنا می­ شود که با توجه دادن کودک به آن ها می توان درباره ی  تفاوت عکاسی در گذشته و حال گفت و گو کرد.

 نکته: ممکن است این داستان برای خردسالان 3 تا 5 سال کمی بلند و خسته کننده باشد. خوب است والدین هنگام خواندن یک داستان بلند، تا جایی که به اصل داستان لطمه وارد نشود، بخش هایی از آن را کوتاه کنند یا با تغییر لحن و حرکات زبان بدن طراوت داستان را تا پایان حفظ کنند.

• زمین خانوم

نویسنده و تصویرگر: نازنین آیگانی

زمین خانوم، قصه اولین روزهای زمین است. روایت روزی که زمین تصمیم می گیرد برای خودش پیراهنی رنگ رنگ بدوزد. دوست کوچکش دانه­ی نارنج همیشه کنار او بود. لباس هر بار به رنگی در می آید ولی انگار چیزی کم دارد. تا اینکه هوا سرد میشود و دوست کوچولو در لباس سفید زمین خانم می خوابد . سرما که می رود رنگ پیرهن زمین سبز می شود ولی این بار روی آن گل های سفید کوچکی است. زمین خانم دوستش را صدا می کند و تمام گل های روی پیراهنش جواب می دهند. زمین می فهمد دوست های کوچک چه کارهای بزرگی می توانند بکنند .

نویسنده با استفاده از اسطوره زمین مادر، زایش و رویش را هنگام بهار که تمام اجزای طبیعت دست در دست یکدیگر زیبایی بی بدیلی را به نمایش می گذارند؛ روایت کرده و به زیبایی تصویر سازی و صحنه پردازی می کند. کودک در این داستان درک می کند که کودکان با تمام کوچکی، می­ توانند کارهای بزرگ انجام دهند.

داستان تفکر برانگیز است و تصاویر نیز به خیال انگیزی آن افزوده است.

خوب است بدانیم:

صحنه پردازی در داستان یعنی موقعیت زمانی و مکانی داستان، خواننده را یاری می کند تا در آنچه شخصیت ها می بینند، می شنود، می بویند و لمس می­کنند؛ سهیم شود.

نکته: باید در نظر داشت نارنج هسته ندارد و دانه دارد.

• اگربه یک گوزن کیک شکلاتی بدهی.....

نویسنده: لارا نامرآف

مترجم: امیر لعلی

تصویرگر: مریم خلیل زاده

این بار یک گوزن است که هر چه به او می دهی چیز دیگری می خواهد و این زنجیره از خواسته ها همچنان ادامه دارد. مثل زندگی.

کنش های زنجیروار این سری داستان ها، جذاب و سرگرم کننده است و به داستان قابلیت تکرار پذیری می دهد. زندگی نیز زنجیره ای از خواسته هاست، خواسته هایی بدنبال هم، در دایره ای بسته، از ابتدا به انتها و دوباره رسیدن به نقطه آغاز.

خوب است بدانیم:

منظور از تکرار پذیری در این سری داستان ها این است که می توان انتهای داستان را به ابتدای آن وصل و آن را دوباره خوانی کرد.

• خانه تکانی( از سری داستان های موشی و گوشی)

نویسنده: مژگان کلهر

تصویرگر: مهدیه صفایی نیا

نزدیک عید است و همه مشغول خانه تکانی. در مهد کودک جنگلی هم خانم مربی همراه بچه ها  مشغول جمع آوری و نظافت هستند، اما موشی نمی خواهد کمک کند. او دائم به فکر بازی است.

نویسنده با زبان ساده ای حس خوب همکاری را به تصویر کشیده است.

خوب است بدانیم:

خود را جزیی از گروه دانستن، همکاری کردن با گروه، و سهمی از مسئولیت ها را بعهده گرفتن از ویژگی های فرایند رشد شخصیت در سال های پیش دبستانی است که به آن «پیوند جویی» می گویند.

سرگرمی

•  عصرانه ی حاجی فیروزی

صفحه: 10 و 11

 این بخش مانند همیشه، شامل درست کردن خوراکی با شکل و شمایل عروسکی است. در این دو صفحه کودک با پنج سین از سفره ی هفت سین  آشنا می شود. او حاجی فیروزی خوردنی درست می کند که سکه ای در دست دارد. سنجد، سماق، سیب و سبزه با کمک نان آماده ی خوردن می شوند. کودک علاوه بر پنج سین با دیگر اجزای سفره ی عید مانند تخم مرغ رنگ شده آشنا می شود. در آخر از کودک خواسته می شود از هفت سینی که درست می کند عکس بیندازد و برای مجله بفرستد تا جایزه بگیرد.

نکته: باید در نظر داشت هر ساله هزاران قطعه ماهی برای سفره های هفت سین از بین می رود که در تضاد با حفظ محیط زیست است. با فرهنگ سازی می توان از این رخداد جلوگیری کرد.

• اگر گفتی

صفحه: 18 و 19

کودک پس از خواندن داستان " آتلیه عکاسی فتو چینی و دوستان " می تواند به پرسش های ص 18 پاسخ دهد: عکاس با چه چیزی، روی چه چیزی و با چه ابزار نوری عکس می اندازد؟

در ص 19 کودک باید آفتاب پرست(شخصیت داستان) را از راه پر پیچ به عکاسی برساند.

هر دو صفحه، دقت و تمرکز کودک را افزایش می دهد.

•  دست بزنیم به کاری  

صفحه: 26 و27

در ص 26 طراح نشریه، درباره ی نقاشی صفحه ی روبه رو توضیح می دهد. کودک باید پیراهن ها را با توجه به داستان " زمین خانوم"، نقاشی کند. او می تواند از تخیلش بهره مند شود و از هر طرح و رنگی برای نشان دادن جنگل، دریا، کوه و شهر استفاده کند. 

• خانه تکانی

صفحه: 44

کودک پس از شنیدن داستان خانه تکانی، تشخیص می دهد که کدام بچه ها کمک کرده اند و چه کارهایی انجام داده اند. با این سرگرمی، امر مشارکت به تدریج در کودک نهادینه می شود، کار خوب را می آموزد و در عین حال بازی می کند.

نبات کوچولو شماره 42

داستان

• یک دانه گردو

نویسنده: محمدرضا شمس

تصویرگر: نیلوفر برومند

باد گردو را می کند . سوسک و مورچه و جیرجیرک هم گردو می خواهند. سنگ می اید و بازی کنان به همه سهم می دهد . خودش هم با پوست های گردو مشغول بازی می شود .

داستانک یک گردو آهنگین و تفکر برانگیز است. نویسنده با جملات کوتاه، تکرار واژه ها و استفاده از ریتم، داستان زیبایی را به تصویر می کشد که مناسب مخاطب خردسال است.

خوب است بدانیم:

بیشتر اوقات کودکان با هم میل به چیزی پیدا می کنند و از اینجا کشمکش شروع می شود. پیدا شدن کسی که بتواند میانجی گردد خود یک مهارت است .

• شب بخیر خرس کوچولو

نویسنده: دیدر زانن

تصویرگر: رب دانلوی

مترجم: شیرین سلیمانی

خرس ها زمستان ها می خوابند. اما خرس کوچولو خوابش نمی برد. او فکر می کند چیزی را گم کرده. برای یافتن آن به جنگل می رود. به منزل خانم پیر مهربانی می رسد که تنهاست. او به خرس کوچولو عروسک خرسی کوچکی می دهد. حالا خرس کوچولو انگار گمشده اش را پیدا کرده است.

داستان ارتباط عاطفی یک مادر بزرگ پیر، تنها و ناتوان با خرسی کوچک را به زیبایی روایت کرده است. پیوند بین نسل ها این بار بین یک انسان و یک حیوان خود را نشان می دهد.

سرگرمی

• چرا از خنده غش کردی؟

پسر کوچولو به کنار پنجره می رود؛ به بیرون  نگاه می کند و از خنده غش می کند.طراح از کودک خواسته است با کمک گرفتن از تخیل، خود را در جای پسرک قرار دهد و آن چه را می بیند که باعث خنده پسرک می شود؛ نقاشی کند.

این کار به تخیل کودک می افزاید و مهارت دست ورزی کودک را تقویت می کند.

بررسی سه نشریه سروش خردسالان ، نبات کوچولو ، قلک

در این گزارش با بخش های خوب نشریه های سروش خردسالان شماره ۳۵ و نبات کوچولو شماره ۴۱ و  نشریه قلک شماره ۷ از نظر گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک آشنا می شوید.